Το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ υπό το πρίσμα της απόφασης του ΕΔΔΑ, ο ο 2023 | 1 & 2 | 21 «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας» εκτός αμφισβήτησης από το υλικό της δικογραφίας και τις αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων. Έτσι, κατέστη εφικτή η εξέταση τυχόν παραβίασης και του ουσιαστικού σκέλους του άρ. 2. ΙΙ. Β. 3. Ουσιαστικό σκέλος του άρ. 2 - Επιχειρήσεις διάσωσης Α Ρ Θ Ρ Τα κράτη, όταν γνωρίζουν ότι υφίσταται άμεση και πραγματική απειλή κατά της ζωής ενός ή Α περισσότερων προσώπων, έχουν τη θετική υποχρέωση να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της ζωής τους. Δεν πρόκειται για υποχρέωση αποτελέσματος, αλλά συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, όταν κινδυνεύει η ζωή προσώπων στη θάλασσα, η ακτοφυλακή έχει τη θετική υποχρέωση συμπεριφοράς να πραγματοποιήσει επιχείρηση διάσωσης. Δεν μπορεί, όμως, να αναμένεται να διασώσει επιτυχώς όλους τους εμπλεκομένους στο εκάστοτε περιστατικό. Η ακτοφυλακή έχει μια σειρά επιλογών ως προς τις ενέργειες στις οποίες μπορεί να προβεί· αυτές πρέπει να εξετάζονται στο πλαίσιο της εκάστοτε επιχείρησης. Στο πλαίσιο επιχείρησης διάσωσης προσώπων στη θάλασσα, ο πλοίαρχος και το πλήρωμα ενός κρατικού σκάφους πρέπει συχνά να λαμβάνουν δύσκολες και γρήγορες αποφάσεις, οι οποίες βρίσκονται κατά κανόνα στη διακριτική ευχέρεια του πλοιάρχου. Ωστόσο, το Δικαστήριο κρίνει απαραίτητο να αποδειχθεί ότι τέτοιες αποφάσεις λαμβάνονται με γνώμονα τη διασφάλιση του δικαιώματος στη ζωή των ατόμων που κινδυνεύουν. Εν προκειμένω, κατά την άφιξή του στον τόπο του ναυαγίου, το πλήρωμα της ακτοφυλακής μπόρεσε να αποκτήσει ακριβή εικόνα της κατάστασης του αλιευτικού σκάφους, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας γυναικών και παιδιών. Η κακή κατάσταση του αλιευτικού σκάφους, ο αριθμός των επιβαινόντων που υπερέβαινε τη μέγιστη επιτρεπόμενη χωρητικότητα σε συνδυασμό με την κακοκαιρία συνέθεσαν ένα σύνολο συνθηκών που σχετίζεται με την παράνομη μετανάστευση στο Αιγαίο Πέλαγος. Έτσι, ο υπεύθυνος για τον συντονισμό και τη διαχείριση περιστατικών παράνομης μετανάστευσης διέταξε τη ρυμούλκηση του αλιευτικού σκάφους, στοχεύοντας στην ασφάλεια του κοντινού νησιού. Δεν δόθηκε καμία εξήγηση σχετικά με το πώς οι αρχές είχαν σκοπό να μεταφέρουν τους αιτούντες σε ασφαλές μέρος χρησιμοποιώντας το σκάφος τους, ένα ταχύπλοο καταδιωκτικό σκάφος μη εξοπλισμένο για επιχειρήσεις διάσωσης. Το προσωπικό της ακτοφυλακής δεν εξέτασε το ενδεχόμενο να ζητήσει πρόσθετη βοήθεια και οι αρμόδιες αρχές δεν έλαβαν είδηση να στείλουν ένα σκάφος καταλληλότερο για εργασίες διάσωσης στο σημείο. Έγιναν δύο απόπειρες ρυμούλκησης. Η πρώτη απόπειρα απετράπη, όταν το εξάρτημα στην πλώρη του σκάφους, που χρησιμοποιήθηκε για τη στερέωση της πετονιάς, λύθηκε. Ακόμα και αν υποτεθεί ότι το αλιευτικό σκάφος αναποδογύρισε ως αποτέλεσμα των ξαφνικών και πανικόβλητων κινήσεων των επιβαινόντων, τέτοιος πανικός ήταν προβλέψιμος στις συγκεκριμένες περιστάσεις. Η ακτοφυλακή επιχείρησε να ρυμουλκήσει το σκάφος για δεύτερη φορά, χωρίς να δοθεί εξήγηση γιατί επέμεινε, παρά τον πανικό που είχε σημειωθεί την πρώτη φορά. Το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (εφεξής: Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.) δεν ενημερώθηκε για το περιστατικό, μέχρι που το σκάφος είχε ήδη μισοβυθιστεί. Τρία λεπτά αργότερα βυθίστηκε εντελώς και μερικά από τα μέλη της οικογένειας των προσφευγόντων ήταν παγιδευμένα στην καμπίνα. Ο χρόνος είναι κρίσιμος σε τέτοιες καταστάσεις διάσωσης, καθώς ο πνιγμός επέρχεται μέσα σε λίγα λεπτά. Ωστόσο, δεν εναπόκειται στο Δικαστήριο να πιθανολογεί εάν τα θύματα θα είχαν επιζήσει σε περίπτωση που το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. είχε ειδοποιηθεί νωρίτερα. Επιπλέον, τα κοντινά σκάφη δεν κλήθηκαν να σπεύσουν στο σημείο, παρά μόνο δώδεκα λεπτά αφότου η ακτοφυλακή καθυστέρησε να ενημερώσει το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. για την έκτακτη κατάσταση ανάγκης. Η αποστολή και η άφιξη των διαθέσιμων πόρων διάσωσης επίσης καθυστέρησαν σημαντικά. Υπαγωγή

Τεύχος 14ο (1 & 2/2023) - Έτος 8ο, " Α. Σαρέλη " - Page 27 Τεύχος 14ο (1 & 2/2023) - Έτος 8ο, " Α. Σαρέλη " Page 26 Page 28