ο ο 22 | 2023| 1 & 2 Ειρήνη Χατζηβασίλη Όταν οι αιτούντες και τα μέλη των οικογενειών τους προσπάθησαν να φτάσουν στην Ελλάδα, οι θαλάσσιες αφίξεις προσφύγων είχαν αυξηθεί, δυσκολεύοντας σημαντικά το έργο των ναυτιλιακών Α Ρ αρχών. Υπό αυτές τις συνθήκες, το απρόβλεπτο της ανθρώπινης συμπεριφοράς και οι Θ Ρ επιχειρησιακές επιλογές, που θα χρειαζόταν να γίνουν αναφορικά με τις προτεραιότητες, τους Α πόρους και το εύρος της θετικής υποχρέωσης των εγχώριων αρχών, έπρεπε να αξιολογηθούν με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην επιβληθεί σε αυτές ένα ακατόρθωτο έργο. Το εναγόμενο κράτος δεν έδωσε κάποια εξήγηση για τις παραλείψεις και καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην παρούσα υπόθεση. Δεν ισχυρίστηκε, για παράδειγμα, ότι την ημέρα του συμβάντος δεν ήταν διαθέσιμοι καταλληλότεροι πόροι διάσωσης λόγω μιας σημαντικής εισροής προσφύγων που απαιτούσε την εμπλοκή τους σε άλλο σημείο. Το εναγόμενο κράτος υποστήριξε ότι οι ζωές των ανθρώπων στο αλιευτικό σκάφος είχαν ήδη τεθεί σε κίνδυνο προτού εισέλθουν στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και αναχαιτιστούν από την ακτοφυλακή. Σύμφωνα με την Κυβέρνηση, αυτό οφειλόταν στην κατάσταση του σκάφους, τον αριθμό των επιβαινόντων και την έλλειψη οποιουδήποτε σωστικού εξοπλισμού επί του σκάφους. Το άρ. 2 δεν εγγυάται ένα απόλυτο επίπεδο ασφάλειας για οποιαδήποτε δραστηριότητα, στην οποία μπορεί να διακυβεύεται το δικαίωμα στη ζωή, ιδίως όταν το ενδιαφερόμενο πρόσωπο φέρει κάποιο βαθμό ευθύνης για το ατύχημα, αφού υπαίτια εκτίθεται σε έναν αδικαιολόγητο κίνδυνο. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διεξαγωγή δύο αποπειρών ρυμούλκησης, η καθυστέρηση στην ενημέρωση του Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. και στην άφιξη των διαθέσιμων διασωστικών πόρων, όπως επίσης η απουσία εξηγήσεων για όλες αυτές τις παραλείψεις προξένησαν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη διεξαγωγή και την οργάνωση της επιχείρησης. Για το λόγο αυτό, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αρχές δεν είχαν προβεί στις εύλογα αναμενόμενες ενέργειες, προκειμένου να παρασχεθεί σε όλους τους αιτούντες και στα μέλη των οικογενειών τους το επίπεδο προστασίας που απαιτείται από το άρ. 2. Συνεπώς, παραβιάστηκε το άρ. 2 ως προς το ουσιαστικό του σκέλος. ΙΙI. Επίλογος Η υπόθεση «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας» αντανακλά μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει το ελληνικό κράτος τα τελευταία χρόνια σχετικά με δυο ζητήματα⋅ το προσφυγικό και το μεταναστευτικό. Πιο συγκεκριμένα, το 2022-2023 ο αριθμός των προσφύγων- μεταναστών που έχουν καταφτάσει στην Ελλάδα ανέρχεται σε άνω των δεκαοχτώ χιλιάδων 15 (18.000) . Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας 2022-2023 για την Ελλάδα, οι εκτιμώμενοι νεκροί και αγνοούμενοι ανέρχονται στους τριακόσιους είκοσι έξι, με το ποσοστό θνησιμότητας να αυξάνεται δραματικά σε σχέση με το 2021. Ακόμα, από αυτήν την απόφαση ορόσημο αναδεικνύεται το σοβαρό ζήτημα των επαναπροωθήσεων, το οποίο διερευνήθηκε τον Μάρτιο του 2022 από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (εφεξής: ΕΑΔ). Με βάση την έρευνά της δεν προέκυψαν παρατυπίες στη συμπεριφορά των ελληνικών αρχών. Ωστόσο, η ανεξαρτησία της ΕΑΔ αμφισβητήθηκε και ζητήθηκε η δημοσιοποίηση της πλήρους έρευνας. Λίγους μήνες αργότερα, διέρρευσε έκθεση της OLAF (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Αντικείμενο της έρευνας αυτής αποτέλεσαν τόσο οι σοβαρές καταγγελίες κατά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (εφεξής: Frontex) όσο και το ζήτημα της « πιθανής εμπλοκής ή/και συγκάλυψης παράνομων επαναπροωθήσεων» στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν την ύπαρξη σημαντικών σφαλμάτων από την πλευρά της 16 Frontex, που θίγουν θεμελιώδη δικαιώματα . 15 Ετήσια έκθεση Διεθνούς Αμνηστίας 2022-2023 για την Ελλάδα, Διεθνής Αμνηστία –https://www.amnesty.gr/, όπου δημοσιεύονται οι ετήσιες εκθέσεις διεθνούς αμνηστίας για τα κράτη [τελευταία επίσκεψη: 10.12.2023]. 16 Ακριβώς ό.π. Υπαγωγή