ο ο 26 | 2023 | 1 & 2 Χρήστος Τσιώτης στάσεις πτώχευσης), προς τον σκοπό της συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών τους, με ρυθμί- σεις, απλώς, των οφειλών τους ή με διανομές του προϊόντος ρευστοποίησης της περιουσίας τους, καταβάλλομένης, παράλληλα, και προσπάθειας για διάσωση των επιχειρήσεών τους, ενώ παρέχεται Α και δυνατότητα ταχείας απαλλαγής τους από υπόλοιπα χρεών» Ρ (sic). Θ Ρ Παρά τη χρηστικότητα που ο ανωτέρω, συναρτώμενος με το ισχύον κανονιστικό πτωχευτικό πλαί- Α σιο, ορισμός δύναται να προσφέρει, ορθότερη κρίνεται μάλλον μια προσέγγιση νομική και εννοιο- λογική. Η πτωχευτική, δηλαδή, ικανότητα, χαρακτηριζόμενη μάλιστα ως παθητική , είναι το προσόν εκείνο του υποκειμένου δικαίου, να αλλοτριώνεται ανεξαρτήτως ιδίας βούλησης από τη διαθετική εξουσία επί του συνόλου της περιουσίας του, αλλά και από το δικονομικό δικαίωμα προς παράσταση επί της δικαστικής αρχής (άρ. 62 ΚΠολΔ), τα οποία περνούν στην εξουσία τρίτου προσώπου, του συνδίκου. Ο ορισμός αυτός, καίτοι είναι δογματικά και δομικά ορθός, χαρακτηρίζεται από μια εγγενή του Πτωχευτικού Δικαίου μεταβλητότητα. Καίτοι, δηλαδή, στον δεδομένο χρόνο η απαλλοτρίωση αυτή είναι κατ’ αρχήν υφιστάμενη (άρ. 93 ΚΑφ), είναι δυνατό μια απόφαση του δικαστηρίου, πιθα- 7 8 νότατα διαπλαστική (αμφισβ. ), να επιτρέψει στον πτωχό τη διαχείριση (άρ. 94 ΚΑφ), ενώ αντί- στοιχα η απώλεια της διαθετικής εξουσίας —παρειλημμένης και της εξουσίας προς υποσχετικές δι- καιοπραξίες— δεν αναφέρεται στο σύνολο των δυνάμει περιουσιακών αντικειμένων του καθ’ ου, αλλά μόνο στα υπηγμένα στην έννοια της πτωχευτικής περιουσίας (βλ. άρ. 92 ΚΑφ) αντικείμενα. Ως εκ τούτου, ορθότερη κρίνεται η συνάρτηση της έννοιας αυτής κατ’ αρχήν με τη δικαιοκτητική ικανότητα του προσώπου, της οποίας πλέον, μετά τη ρητή περίληψη του συνόλου των εχόντων 9 δικαιοκτητική ικανότητα προσώπων στις πτωχευτικές διαδικασίες, θέλει αποτελεί παρακολούθημα . Πιο απλά, η δικαιοκτητική ικανότητα, όπως αυτή περιγράφεται από τις διατάξεις του ΑΚ (άρ. 34 επ. ΑΚ), αλλά και τις συμπληρωματικές αυτού διατάξεις του ΚΠολΔ (άρ. 62 επ. ΚΠολΔ), είναι εκείνο το προνόμιο που η προϋφιστάμενη των προσώπων έννομη τάξη τους αποδίδει, προκειμένου να συναλ- λάσσονται, ήτοι να αποκτούν, να επιδιώκουν και να γίνονται φορείς ιδιωτικών δικαιωμάτων και υ- ποχρεώσεων. Άλλως, να γίνονται υποκείμενα σε Ιδιωτικού Δικαίου έννομες σχέσεις. Το επιχείρημα δε που προβάλλει, αναφορικά με τη φύση της πτωχευτικής ικανότητας ως βοηθητικού παρακολου- θήματος της πρώτης είναι ακριβώς η σύναψή της στη δυνατότητα επαγωγής υποχρεώσεων, παθητι- κών δηλαδή ενοχών, στο πρόσωπο ενός υποκειμένου δικαίου. Απλούστερα: όπως η ατομική αναγκα- στική εκτέλεση άπτεται σε επίπεδο σχετικό (ήτοι μεταξύ δύο) κάποιας παθητικής ενοχής ενός οφει- λέτη και επιδιώκει την απόσβεσή της βάσει του άρ. 416 ΑΚ, έτσι η περιέλευση σε πτώχευση, υπό τους ρητούς κανονιστικούς όρους του Νόμου, επιδιώκει το αυτό ακριβώς, αντιπαρερχόμενη, όμως, τη σχετικότητα της εκτελεστικής διαδικασίας και αποβλέποντας στην πολλαπλότητα των ενεργητικά νομιμοποιούμενων δανειστών, ήτοι στην ενεργητική συλλογικότητα της διαδικασίας. ΙΙ. Η ιστορική εξέλιξη της πτωχευτικής ικανότητας συναρτώμενη με την εμπορική και 10 δικαιοκτητική ικανότητα Οι ανωτέρω παραδοχές δύναται κανείς να συμπεράνει ότι προκύπτουν, εκτός από αμιγώς δογμα- τικά, και από την ιστορική πορεία που η πτωχευτική ικανότητα έχει διεθνώς διαγράψει. Δεδομένου ότι η μελετώμενη έννοια συναρτάται τελικώς με τη δικαιοκτητική ικανότητα, προκύπτει σαφώς ότι 7 Ακριβώς ό.π, σελ. 248, αλλά και Χατζηιωάννου Βασίλειος, Η δίκη της πτώχευσης και των προληπτικών μέτρων της, εκδ. Σάκκουλα Αθήνα–Θεσσαλονίκη, 2016, σελ. 201 επ. 8 η Περάκης Ευάγγελος, Πτωχευτικό Δίκαιο, 4 έκδοση, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2021, σσ. 262-265. 9 Βλ. αντίθ. Ψυχομάνη Σπύρο, ό.π. υποσημ. 6, σελ. 45, όπου όμως παρεμπιπτόντως και χωρίς να αποδίδεται η ίδια με την εδώ περιγραφόμενη έννοια, γίνεται αναφορά στις περιπτώσεις δημιουργίας χρεών ένεκα πράξεων νομίμου αντιπροσώπου. 10 Περάκης Ευάγγελος, ό.π. υποσημ. 9, σελ. 7 επ. και Ψυχομάνης Σπύρος, ό.π. υποσημ. 6, σελ. 13 επ. Υπαγωγή