Το ναυτεργατικό ατύχημα υπό το πρίσμα του νέου Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου (ν. 5020/2023) και του ν. 551/1915 ο ο 2023 | 1 & 2 | 11 Είναι δυνατόν το ατύχημα που θα προκληθεί στον ναυτικό λόγω της εργασίας του, με αποτέλεσμα την ψυ- χική ή σωματική του βλάβη ή ακόμα τον θάνατό του, να οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδότη του. Για να θεωρηθεί ότι υπάρχει ευθύνη του εργοδότη κατά το κοινό δίκαιο, θα πρέπει να πληρούνται οι όροι της ΡΑ ΡΘ αδικοπραξίας (ΑΚ 914) ή της πρόστησης (ΑΚ 922), αφού ο εργοδότης ευθύνεται για τα πρόσωπα που χρησι- Α 26 μοποιεί στην εκτέλεση της υπηρεσίας . Αντίθετα, αν ευθύνεται αποκλειστικά ο εργαζόμενος για το ατύ- χημα, ο εργοδότης απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη. Τέλος, στην περίπτωση που για την πρόκληση του α- τυχήματος ευθύνονται τόσο ο εργοδότης όσο και ο εργαζόμενος, θα εφαρμοσθεί το άρ. 300 ΑΚ για το συ- ντρέχον πταίσμα. Κατά τον ν. 551/1915 η ευθύνη του εργοδότη είναι αντικειμενική, επέρχεται, δηλαδή, ανεξαρτήτως υπαι- τιότητάς του. Συγχρόνως, η έκταση της αποζημίωσης που οφείλει ο εργοδότης στον εργαζόμενο ποικίλει ανάλογα με την σοβαρότητα του ατυχήματος: τον θάνατο, την πλήρη διαρκή ανικανότητα, τη μερική διαρκή ανικανότητα, την πλήρη πρόσκαιρη ανικανότητα, τη μερική πρόσκαιρη ανικανότητα, σύμφωνα με τα άρ. 1 και 3 του σχετικού νόμου. Εάν πρόκειται για μια μικτή κατάσταση, που σε έναν παθόντα εντοπίζονται περισσότερες από μία περιπτώ- σεις εργατικών ατυχημάτων, όπως αυτές παρατέθηκαν παραπάνω, δεν γίνεται δεκτή η αθροιστική επιδί- καση αποζημίωσης. Παράλληλα, πρόκειται για ευθύνη από διακινδύνευση, αφού ο εργαζόμενος είναι ο εκτιθέμενος ενώπιον ιδιαίτερων κινδύνων, αλλά το πρόσωπο που προσπορίζεται ή αναμένει τις ωφέλειες 27 από την παροχή της εργασίας είναι ο εργοδότης . ΙΙΙ. Γ. 2. Ευθύνη του παθόντος Στην περίπτωση που το ατύχημα είναι αποτέλεσμα της συμπεριφοράς του ίδιου του παθόντος, εξετάζεται η υπαιτιότητα αυτού. Εάν το ατύχημα προκύπτει από δόλο του παθόντος, δεν γεννάται υποχρέωση για αποζημίωση του άρ. 1 του ν. 551/1915. Από την άλλη, εάν αποδειχθεί η ύπαρξη αμέλειας του παθόντος, εξακολουθεί να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του ατυχήματος και της εργασίας και η ευθύνη του πλοιοκτήτη διατηρείται. Συνεπώς, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει τη μείωση της οφειλόμενης απο- 28 ζημίωσης, εφόσον συντρέχουν και οι προϋποθέσεις του άρ. 16 παρ. 4 του σχετικού νόμου . Σύμφωνα με το άρ. 16 του ν. 551/1915, αμέλεια θεωρείται ότι υπάρχει μόνο εάν ο παθών αδικαιολογήτως, κατά την κρίση του δικαστηρίου, παραβίασε διατάξεις νόμων που ισχύουν ή διαταγμάτων που αφορούν σε όρους ασφαλείας ή στους αντίστοιχους κανονισμούς τους, τους οποίους είτε εξέδωσε αρμόδια δημόσια αρχή είτε τους επικύρωσε αυτή, έπειτα από την έκδοσή τους από τον κύριο της επιχείρησης, με βασική προϋπόθεση η ανάρτησή τους να έχει πραγματοποιηθεί με τρόπο ευανάγνωστο σε καταφανή μέρη του τόπου εργασίας. Η μείωση της αποζημίωσης εξαιτίας αμέλειας του παθόντος δεν αφορά σε περιπτώσεις που ο εργοδότης ή ο προστηθείς λειτούργησαν δολίως, καθώς και σε επιχειρήσεις οι οποίες δεν έλαβαν τα απαιτούμενα μέτρα, ώστε να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον. Η αποζημίωση υπό αυτές τις περιστάσεις παραμένει πλήρης. ΙΙΙ. Δ. Αποζημίωση ΙΙΙ. Δ. 1. Δικαιούχος αποζημίωσης Δικαιούχος του ποσού της αποζημίωσης είναι ο ίδιος ο παθών, ο οποίος λόγω του ατυχήματος κατέστη ολικά ή μερικά, μόνιμα ή πρόσκαιρα ανίκανος. Αν αποτέλεσμα του ατυχήματος ήταν ο θάνατος του εργα- ζομένου, δικαιούχοι της αποζημίωσης καθίστανται οι στενότεροι συγγενείς του. Αναλυτικά, στο άρ. 3 του 26 Ποταμιάνος Γ. Φωκίων, Στοιχεία Ναυτικού Δικαίου, τόμος 1ος, τεύχος Β’, Αθήνα, 1966, σελ. 60, κατά τον οποίο ο εργοδό- της δεν ευθύνεται για τη βλάβη που προκαλεί ο γιατρός ή ο νοσοκόμος του πλοίου ή οποιοσδήποτε άλλος έχει κατάστημα στο πλοίο, γιατί κατά την άσκηση της επαγγελματικής τους δραστηριότητας τα πρόσωπα αυτά δεν ενεργούν ως προστηθέντες του εργοδότη, αλλά ως ελεύθεροι επαγγελματίεςꞏ βλ. και ΑΠ 317/1982. 27 Κοροτζής Χ. Ιωάννης, ό.π. υποσημ. 1, σελ. 198. 28 Ακριβώς ό.π., σελ. 202. «Εάν ο υπόχρεος για αποζημίωση αποδείξει ότι το ατύχημα προήλθε από αμέλεια του παθόντος, ο δικαστής έχει το δικαίωμα να μειώσει κατά την κρίση του το ποσό της αποζημίωσης του άρ. 3 του Ν.551/1915 , αλλά όχι λιγότερο από το μισό αυτού». Υπαγωγή