Το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ υπό το πρίσμα της απόφασης του ΕΔΔΑ, «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας» ο ο 15 | 2023 | 1 & 2 Το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ υπό το πρίσμα της απόφασης του ΕΔΔΑ, «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας» Α Στο επίκεντρο του παρόντος άρθρου τίθεται η παραβίαση του άρ. 2 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) από το ελληνικό κράτος, Ρ υπό το πρίσμα της υπόθεσης «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας». Το δικαίωμα στη Θ Ρ Α ζωή, που κατοχυρώνεται στο άρ. 2, αποτελεί θεμελιώδη αξία των δημοκρατι- Ειρήνη Χατζηβασίλη κών κοινωνιών. Σε πρώτη φάση, γίνεται αναφορά στο γράμμα και την ερμη- Προπτυχιακή φοιτήτρια νεία του εξεταζόμενου άρθρου της ΕΣΔΑ και στη συνέχεια αναλύεται η κατα- της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ δικαστική απόφαση του ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Αν- θρώπου) εις βάρος της Ελλάδας, «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας» (07.07.2022). [email protected] Από την εξέταση της υπόθεσης προκύπτουν συμπεράσματα αναφορικά με τις συνέπειες του μεταναστευτικού-προσφυγικού ζητήματος στον τομέα των αν- θρωπίνων δικαιωμάτων ως αποτέλεσμα της διαχείρισής του από το ελληνικό κράτος. Ως προς τις καταδίκες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ελλάδα κατατάσσεται στη δέκατη θέση μεταξύ των κρατών-μελών του Συμ- βουλίου της Ευρώπης και πέμπτη μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΕΔΔΑ για το 2020. Πρόκειται για μια βελτιωμένη εικόνα της Ελλάδας σε σχέση με το 2019, ωστόσο καταδικαστικές αποφάσεις, όπως αυτή που αναλύεται στο εν λόγω πονήμα, καταδεικνύουν την ανάγκη πε- ραιτέρω προαγωγής των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Πίνακας Περιεχομένων Ι. Ανάλυση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ ............................................................................................................. 16 Ι. Α. Γενικές αρχές ...................................................................................................................... 16 Ι. Β. Απαγόρευση αυθαίρετης αφαίρεσης της ζωής ..................................................................... 16 Ι. Γ. Οι εξαιρέσεις του άρ. 2 ........................................................................................................ 17 Ι. Γ. 1. Θανατική ποινή .............................................................................................. 17 Ι. Γ. 2. Οι εξαιρέσεις της παραγράφου ...................................................................... 17 α. Δια την υπεράσπιση οιουδήποτε προσώπου κατά παρανόμου βίας...... 18 β. Δια την πραγματοποίηση νομίμου συλλήψεως ή προς παρεμπόδιση αποδράσεως προσώπου νομίμως κρατουμένου ........................................ 18 γ. Δια την καταστολή συμφώνως τω νόμω στάσεως ή ανταρσίας ............ 18 Ι. Δ. Θετικές ουσιαστικές υποχρεώσεις ....................................................................................... 18 Ι. Ε. Διαδικαστική υποχρέωση .................................................................................................... 19 ΙΙ. Η κατάσταση στην Ελλάδα και η υπόθεση «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας» ............................................ 19 ΙΙ. Α. Η τήρηση του άρ. 2 στην εγχώρια έννομη τάξη ................................................................. 19 ΙΙ. Β. «Safi και άλλοι κατά Ελλάδας».......................................................................................... 19 ΙΙ. Β. 1. Σύντομη περιγραφή πραγματικών περιστατικών ........................................... 19 ΙΙ. Β. 2. Διαδικαστικό σκέλος του άρ. 2……………...………………….…………….20 ΙΙ. Β. 3. Ουσιαστικό σκέλος του άρ. 2 - Επιχειρήσεις διάσωσης……………………..21 ΙΙI. Επίλογος ................................................................................................................................................. 22 Υπαγωγή